Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları
Kanun kapsamında olan ödeme hizmetlerinin ya da Kanun kapsamında olan
elektronik para ihracının izinsiz olarak sunulmasının yaptırımı nedir?
Kanuna göre gereken izinleri almaksızın ödeme kuruluşu veya elektronik para
kuruluşu gibi faaliyet gösteren kişilere yönelik olarak Kanunda adli para ve
hapis cezası uygulanması öngörülmüş olup, bu suçun bir işyeri bünyesinde
işlenmesi durumunda bu işyerinin iki aydan altı aya
kadar, tekerrür halinde sürekli olarak kapatılmasına karar verilebileceği
hususu da Kanunda hükme bağlanmıştır.
Ayrıca Kanuna göre gereken izinleri almaksızın ticaret unvanlarında, her türlü belgelerde, ilan ve reklamlarda veya kamuoyuna yaptıkları açıklamalarda ödeme kuruluşu veya elektronik para kuruluşu gibi faaliyet gösterdiği izlenimini yaratacak söz ve deyimleri kullanan kişilere yönelik olarak da Kanunda adli para ve hapis cezası uygulanması öngörülmüş olup, bu suçun bir işyeri bünyesinde işlenmesi durumunda bu işyerinin iki aydan altı aya kadar, tekerrür halinde sürekli olarak kapatılmasına karar verilebileceği hususu da Kanunda hükme bağlanmıştır.
Bitcoin/Kripto para 6493 sayılı Kanun kapsamında olan elektronik para
mıdır?
Herhangi bir resmi ya da özel kuruluş tarafından ihraç edilmeyen ve
karşılığı için güvence verilmeyen bir sanal para birimi olarak bilinen
Bitcoin/kripto para, mevcut yapısı ve işleyişi itibarıyla Kanun kapsamında
elektronik para olarak değerlendirilmemekte, bu nedenle de Kanun çerçevesinde
gözetim ve denetimi mümkün görülmemektedir
Kanun uyarınca faaliyet izni alan ödeme kuruluşları
ile elektronik para kuruluşlarının listesine nasıl ulaşabiliriz?
Kanunun 15 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca faaliyet izni
verilmesine ilişkin Kurul kararı Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra, faaliyet
izni alan ödeme kuruluşları ile elektronik para kuruluşlarının unvan ve
iletişim bilgileri Bankamızın internet sayfasında yer alan "Temel Faaliyetler" başlığı altında "Ödeme Hizmetleri" sekmesi altındaki "Ödeme Kuruluşları" ve "Elektronik Para Kuruluşları" sekmeleri
altında yer alan listeye eklenecektir.
Faaliyet izni verilecek ödeme kuruluşu veya elektronik
para kuruluşu sayısına ilişkin bir üst sınır belirlenmiş midir?
Kanunda veya Bankamızca Kanuna istinaden yayınlanan alt düzenlemelerde faaliyet
izni verilecek ödeme kuruluşları ile elektronik para kuruluşlarının sayısına
veya bu sayının üst sınırına ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.
Kanun ve alt düzenlemelerde belirtilen koşulları ve yeterlilikleri yerine
getirmek suretiyle her bir kuruluş ödeme veya elektronik para kuruluşu faaliyet
izni almak üzere Bankamıza başvuruda bulunabilecektir.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte ödeme hizmetleri
sunan bir kuruluşuz. Ödeme kuruluşu olarak faaliyet göstermek üzere 27.06.2015
tarihinden önce faaliyet izni başvurusunda bulunmuş olsak da bahse konu tarih
itibariyle henüz faaliyet iznine ilişkin değerlendirme tamamlanmamış ise
27.06.2015 tarihinde faaliyetlerimizi durdurmak durumunda kalacak mıyız?
Hayır. 6493 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle faaliyette
bulunan ödeme kuruluşları ile elektronik para kuruluşlarının gerekli tüm
dokümantasyonu tamamlamış olmak kaydıyla 27.06.2015 tarihine kadar izin almak
üzere Bankamıza başvuruda bulunmaları halinde başvurularına ilişkin değerlendirme
sonuçlanıncaya kadar faaliyetlerine devam edebileceklerdir. Ancak Banka
tarafından faaliyet izni verilmemesi halinde ilgili kuruluşun faaliyetlerini
söz konusu kararın taraflarına tebliğini müteakip derhal durdurması
gerekmektedir.
Kanunun Geçici 2'nci maddesindeki geçiş süreci hangi
kuruluşları kapsamaktadır? 27 Haziran 2015 tarihinden sonra faaliyet izni almak
için TCMB'na başvuru yapılabilecek midir?
Kanunun Geçici 2 nci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları uyarınca Kanunun
yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla ödeme hizmetleri sunmakta veya elektronik
para ihraç etmekte olup bu Kanun kapsamında ihdas edilen ödeme kuruluşu veya
elektronik para kuruluşu kategorisine dâhil edilebilecek olan kuruluşların,
Kanun kapsamında Bankamızca çıkarılacak ilgili yönetmeliklerin yayımı
tarihinden başlayarak bir yıl içinde Bankamıza başvurarak gerekli izinleri
almaları zorunludur. Bankamızca Kanuna istinaden çıkarılan Yönetmelik ve Bilgi
Sistemleri Tebliği 27.06.2014 tarih ve 29043 sayılı Resmi Gazete'de
yayınlanarak yürürlüğe girmiş olup, Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla
ödeme hizmetleri sunan ve ödeme kuruluşu kategorisine dahil edilebilecek
kuruluşlar ile Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle elektronik para ihraç
etmekte olup elektronik para kuruluşu kategorisine dahil edilebilecek
kuruluşların 27.06.2015 tarihine kadar Bankamıza faaliyet izni başvurusunda
bulunarak faaliyet izni almaları gerekmektedir.
Geçici 2 nci madde kapsamında olup da 27.06.2015 tarihine kadar faaliyet
izni başvurusunda bulunmayan ya da faaliyet izni başvurusu olumsuz sonuçlanan
kuruluşlar Kanun kapsamında faaliyette bulunamazlar. Dolayısıyla Kanunun Geçici
2 nci maddesinde belirtilen ve 27.06.2015 tarihinde sona eren bir yıllık geçiş
süreci Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle ödeme hizmetleri veya
elektronik para ihracı alanında faaliyette bulunan şirketleri kapsamaktadır.
Kanun, Yönetmelik ve Bilgi Sistemleri Tebliği yürürlüğe girdikten sonra ödeme
hizmetleri sunmak veya elektronik para ihraç etmek üzere kurulan şirketler,
Bankadan faaliyet izni almadan faaliyetlerine başlayamazlar. Bu şirketler
27.06.2015 tarihinden önce veya sonra herhangi bir tarihte faaliyet izni
başvurusunda bulunabilecektir.
Kuruluşun kullanacağı bilgi sistemleri dış hizmet
alımına konu edilebilir mi?
Bilgi Sistemleri Tebliğinin 11 ve 16 ncı maddesi hükümleri ile Yönetmeliğin
13 üncü maddesi hükümlerine uyulması kaydıyla ödeme veya elektronik para
kuruluşunun bilgi sistemlerine ilişkin dış hizmet alımı yapılabilir.
.... Ödeme Hizmetleri A.Ş. olarak eğitim hizmetleri,
avukatlık hizmetleri ve hukuk danışmanlığı konularında dış hizmet almayı
planlıyoruz. Bu konularda dış hizmet alımlarında Yönetmeliğin 14 üncü maddesine
uyulması zorunlu mudur?
Hayır. Söz konusu hizmetler Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin kapsamındaki
dış hizmetlerden değildir. Hangi faaliyetlere ilişkin dış hizmet alımlarında
Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin uygulanmayacağı aynı maddenin on birinci
fıkrasında hüküm altına alınmıştır.
TCMB tarafından içeriği ve kapsamı belirlenmiş bir "temsilcilik sözleşmesi" örneği var mıdır?
Hayır. Bankamız Yönetmeliğin 13 üncü maddesinde faaliyetlerin temsilciler
aracılığıyla nasıl yürütüleceğine ilişkin usul ve esasları belirlemiş olup,
temsilcilik sözleşmesinin içeriğine ilişkin herhangi bir düzenleme yapmamıştır.
Yönetmelikte belirtilen hükümlere aykırılık teşkil edecek ifadelere yer
verilmemek kaydıyla temsilcilik sözleşmesinin içeriği ve kapsamı taraflar
arasında serbestçe belirlenebilecektir.
Bankanızdan faaliyet izni
almış bir ödeme kuruluşunun temsilcisi olacağım. Ancak ödeme hizmetlerini
sunmanın yanı sıra iş yerimde başka mal ve hizmetlerin satışını da
gerçekleştiriyorum. Temsilci olmam halinde bu faaliyetlere devam edebilir
miyim?
Evet. Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin birinci fıkrası uyarınca ödeme
kuruluşları ödeme hizmetlerinin sunulması dışında başka bir ticari faaliyetle
iştigal edemezler.
Ancak kuruluşların temsilcilerinin bu faaliyetlerin yanı sıra diğer ticari
faaliyetlerini de yürütmeleri mümkün bulunmaktadır.
Ödeme kuruluşu veya elektronik para kuruluşunun
temsilcisi olabilmek için gerekli şartlar nelerdir?
Temsilci olacak gerçek ve tüzel kişilerin taşıması gereken şart
Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin yedinci fıkrasında belirlenmiştir. Gerçek kişi
temsilciler ile tüzel kişi temsilcinin üst yönetiminin 5411 sayılı Kanunun 8
inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen şartı taşımaları
zorunludur. Bir başka deyişle, gerçek kişi temsilciler ile tüzel kişi
temsilcinin üst yönetiminin 5411 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci
fıkrasının (d) bendinde belirtilen suçlardan dolayı hüküm giymemiş olması
gerekmektedir. Bu şartı tevsik etmek üzere verilecek belgeler kuruluş
bünyesinde denetime hazır bulundurulacaktır.
Bununla birlikte Kurul, Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin dokuzuncu fıkrası
hükmü uyarınca faaliyet alanı bazında temsilci olamayacak gerçek ve tüzel
kişileri belirlemeye yetkilidir.
Herhangi bir ilde veya bölgede faaliyetlerin
yürütülebilmesini teminen Kuruluşun bir gerçek veya tüzel kişiye "ana
temsilcilik" yetkisi vermesi ve ana temsilcinin de ilgili il veya bölgede
gerçek veya tüzel kişilerle "alt temsilcilik" sözleşmesi imzalaması
mümkün müdür?
Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan "Kuruluş
ödeme hizmetlerini temsilci aracılığıyla yürütebilir. Kuruluş ile temsilci
arasındaki sözleşme yazılı olarak düzenlenir." hükmü uyarınca temsilcilik
sözleşmesinin doğrudan kuruluş ile temsilci arasında imzalanması gerekmektedir.
Bu itibarla Kuruluşun ana temsilci tayin etmesi ve ana temsilcinin kuruluş
adına ve hesabına alt temsilcilik sözleşmesi imzalaması mümkün değildir.
İç kontrol personeli ve risk yönetimi personelinin
faaliyet izni alınması sonrasında göreve başlatılabilmesi mümkün müdür?
Bankamıza yapılacak faaliyet izni başvurularında başvuru tarihi itibariyle
iç kontrol ve risk yönetimi birimlerinin oluşturulmuş, bu birimlerde çalışacak
personel ile personelin görev tanımlarının, yetki ve sorumluluklarının
belirlenmiş olması gerekmektedir.
Yönetmelikte ödeme kuruluşu veya elektronik para
kuruluşu için iç kontrol ve risk yönetim birimlerinin oluşturulması zorunlu
tutulmuştur. Bu birimler için personel istihdam edilmesi zorunlu mudur? Aynı
personel her iki birimin faaliyetlerini de yürütebilir mi?
Yönetmelikte İç kontrol faaliyetlerinin, yönetim kuruluna veya yönetim
kurulunun belirleyeceği genel müdür dışındaki bir yönetim kurulu üyesine bağlı
olarak kuruluşun faaliyet yapısı ve kapsamıyla uyumlu sayıda ve icraî görevi
olmayan iç kontrol personeli vasıtasıyla gerçekleştirileceği; risk yönetimi
faaliyetlerinin ise yönetim kuruluna veya yönetim kurulunun belirleyeceği genel
müdür dışındaki bir yönetim kurulu üyesine bağlı olarak icraî görevi bulunmayan
risk yönetimi personeli tarafından yürütüleceği hüküm altına alınmıştır.
Bu itibarla, iç kontrol ve risk yönetimi birimlerinde asgari birer kişinin
istihdam edilmesi gerekmektedir. İç kontrol ve risk yönetimi faaliyetlerinin
aynı kişi tarafından yürütülmesi mümkün bulunmamaktadır.
Ödeme ve elektronik para kuruluşlarının
faaliyetlerinin kapsamına ilişkin bir kısıtlama var mıdır?
Evet. Yönetmeliğin 10 uncu maddesi uyarınca;
-Ödeme kuruluşu, Kanunun 12 nci maddesinin birinci
fıkrasında sayılan ödeme hizmetlerinin sunulması, sadece ödeme hizmetinin
sunulmasıyla ilgili olmak kaydıyla döviz alım satım işlemleri ve Kanunun 2 nci
bölümünde yer alan hükümlere uyulması koşuluyla ödeme sistemlerinin işletilmesi
dışında herhangi bir ticari faaliyette bulunamaz.
-Elektronik para kuruluşu, elektronik para ihraç edilmesi ve Kanunun 12 nci
maddesinin birinci fıkrasında sayılan ödeme hizmetlerinin sunulması, sadece
ödeme hizmetinin sunulmasıyla ilgili olmak kaydıyla döviz alım satım işlemleri
ve Kanunun 2 nci bölümünde yer alan hükümlere uyulması koşuluyla ödeme
sistemlerinin işletilmesi dışında herhangi bir ticari faaliyette bulunamaz.
Bu itibarla, ödeme ve elektronik para kuruluşlarının ana sözleşmesinde
başka bir mal ve hizmet ticareti faaliyetinde bulunulabileceğine ilişkin
hükümlere yer verilmemesi gerekmektedir.
Öte yandan, Kanunun ilgili hükümleri ile Yönetmeliğin 10 uncu ve 11 inci
hükümleri çerçevesinde ödeme ve elektronik para kuruluşlarının mevduat
veya katılım fonu kabul etmeleri, kredi vermeleri ve ödenmesine aracılık edilen
tutarı taksitlendirmeleri mümkün bulunmamakta olup, bu kuruluşların
her türlü belge, ilân ve reklamlarında veya kamuoyuna yaptığı açıklamalarda
banka adını ya da banka gibi faaliyet gösterdiği ya da banka adına işlem
yaptığı izlenimini uyandıracak ifadeleri kullanmaları da yasaklanmıştır.
Faaliyet izni almış bir ödeme kuruluşuna %8 pay oranı
ile ortak olacağım. Bu hisse devri için izin tesisi gerekir mi?
Daha önceden ödeme kuruluşunda doğrudan veya dolaylı olarak pay sahibi
olmayan bir kişinin kuruluş sermayesinin %10'undan azını edinmesi halinde izin
tesisi gerekmemektedir. Ancak bu kişinin satın aldığı pay %10'a eşit ve/veya
%10'un üzerinde ise söz konusu işlem izne tabi olur.
Bununla birlikte, Kanunun 25 inci maddesinde hükme bağlandığı üzere yönetim
kuruluna veya denetim komitesine üye belirleme imtiyazı veren payların devri,
tesisi veya yeni imtiyazlı pay ihracı anılan hükmün birinci fıkrasında yer alan
oransal sınırlara bakılmaksızın TCMB iznine tabidir. İzne tabi hisse
devirlerinde Yönetmelikte belirtilen bilgi ve belgelerle birlikte Bankamıza
başvuru yapılması zorunlu olup, izne tabi pay devirlerinde pay devralacakların
5411 sayılı Bankacılık Kanununda banka kurucuları için aranan şartlara haiz
olması şarttır. İzne tabi olup da TCMB'ndan izin alınmayan pay devirleri pay
defterine kaydolunamaz.
Bir ödeme kuruluşu olarak faaliyet göstermek üzere
faaliyet izni başvurusunda bulunmak istiyoruz. Kuruluşun ticaret unvanını .....
Ödeme Sistemleri A.Ş. olarak belirleyebilir miyiz?
Hayır. Ödeme sistemi; 6493 sayılı Kanun çerçevesinde üç veya daha fazla
katılımcının arasındaki transfer emirlerinden kaynaklanan fon aktarımlarının
gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla yapılan takas ve mutabakat işlemleri
için gerekli altyapıyı sunan ve ortak kuralları olan, ödeme kuruluşundan
tamamen farklı bir yapıyı ifade etmekte olup, ödeme sistemlerinin Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankasından izin almak kaydıyla faaliyette bulunması mümkün
bulunmaktadır. Kanunun 28 inci maddesinin ikinci fıkrasında Kanuna göre
alınması gereken izinler alınmaksızın ticaret unvanlarında, her türlü
belgelerde, ilan ve reklamlarda veya kamuoyuna yaptıkları açıklamalarda sistem
işleticisi gibi faaliyet gösterdiği izlenimini yaratacak söz ve deyimleri
kullanan kişiler hakkında asli ceza öngörülmüştür. Bu itibarla, kurulacak olan
şirketin "... Ödeme A.Ş.", ".... Ödeme Hizmetleri A.Ş."
veya ".... Elektronik Para A.Ş." gibi yürüteceği faaliyetlere uygun
bir ticaret unvanına sahip olması gerekmektedir.
Sadece fatura ödemelerine
aracılık etmek üzere ödeme kuruluşu faaliyet izni başvurusu yapacağız. Kanuna
göre şirketimizin 1 milyon TL ödenmiş sermayesi olması ve Yönetmeliğe göre TCMB
nezdinde 1 milyon TL nakit veya devlet iç borçlanma senedi olarak teminat
bulundurması gerekiyor. Faaliyet izni başvurusunu yaparken bu teminatı yatırmış
olmalı mıyız?
Hayır. Faaliyet izni başvurusu yaparken şirketinizin nakden ve muvazaadan
ari ödenmiş sermayesinin 1 milyon TL olduğunun tevsik edilmesi, TCMB'nca
faaliyet izni verilmesi halinde, teminatın yatırılması gerekmektedir.
Avrupa'da kurulu ve kurulu bulunduğu ülkenin denetim
otoritesinden faaliyet izni almış bir elektronik para kuruluşunun ihraç ettiği
elektronik parayı Türkiye'de anlaşma yaptığı distribütörler satabilir mi?
Hayır. Türkiye'de elektronik para ihraç edecek kuruluşun mutlaka Türkiye'de
kurulu bir anonim şirket olması ve TCMB'dan faaliyet izni alması gerekmektedir.
Avrupa'da kurulu ve PSD (Payment Services Directive)
çerçevesinde faaliyet gösteren bir ödeme kuruluşu Türkiye'de de faaliyet
gösterebilir mi?
Hayır. Türkiye'de ödeme hizmeti verilebilmesi için mutlaka Türkiye'de
kurulu bir anonim şirket olunması ve TCMB'dan faaliyet izni alınması
gerekmektedir.
Faaliyet izni alacak bir kuruluşun ortak veya ortaklarının
yabancı gerçek veya tüzel kişi olmasında herhangi bir sakınca var mıdır?
Hayır. Ortak ya da ortakları yabancı gerçek veya tüzel kişi olan şirketler
de faaliyet izni almak üzere Bankamıza başvuruda bulunabilir. Yabancı gerçek
veya tüzel kişilere ilişkin belgelerin Yönetmeliğin "Yurtdışından temin
edilecek belgeler" başlıklı 61 inci maddesinde belirlenen esaslara uygun
olarak Bankamıza gönderilmesi gerekmektedir.
Ödeme ve elektronik para kuruluşlarının ortaklarının
minimum sayısına ilişkin herhangi bir düzenleme var mıdır? Kuruluşların asgari
kaç ortakla kurulması gerekmektedir?
6493 sayılı Kanunda kuruluşların asgari ortak sayısına ilişkin herhangi bir
hükme yer verilmemiştir. Bu itibarla 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümleri
uyarınca bir ortaklı ödeme kuruluşu veya elektronik para kuruluşu kurulması
mümkündür.
Ödeme Kuruluşu veya Elektronik Para Kuruluşu faaliyet
izni almak için TCMB'na hangi bilgi ve belgelerin gönderilmesi gerekmektedir?
Türkiye'de ödeme hizmetleri alanında faaliyette bulunmak veya elektronik
para ihraç etmek üzere Kanunun 14 üncü ve 18 inci maddeleri uyarınca yapılacak
faaliyet izni başvurularında bankamıza gönderilmesi gerekli olan bilgi ve
belgeler Yönetmeliğin sekizinci maddesinin birinci ve ikinci fıkrasında
sayılmıştır. Faaliyet izni başvurularında söz konusu bilgi ve belgelerin
eksiksiz olarak Bankamıza intikal ettirilmesi gerekmektedir.
Şirketimiz internet üzerinden satış yapan tüzel
kişiliklere online ödeme altyapısı sunmakta olup, ödemeye konu olan tutar önce
Şirketimize ait sanal POS aracılığıyla Şirketimizin banka hesaplarına geçmekte
ve anlaşmalı vade tarihlerinde Şirketimiz tarafından işyeri hesaplarına
ödenmektedir. Sunduğumuz hizmet bir ödeme hizmeti midir? Bu hizmetin
yürütülebilmesi için faaliyet izni alınması şart mıdır?
Evet. Söz konusu hizmet, Kanunun 12 nci maddesinin ikinci fıkrasında
belirtilen istisnalar kapsamına girmediği sürece, Kanun kapsamında bir ödeme
hizmeti olup, bu iş modeli kapsamında bir ödeme hizmetinin sunulabilmesi için
TCMB'dan izin alınması şarttır.
Faaliyetlerimizin Kanun kapsamına girip girmediği
neden önem taşıyor?
Türkiye'de ticari faaliyet olarak Kanun kapsamındaki bir ödeme hizmeti
ancak aşağıdaki kuruluşlar tarafından sunulabilir:
-TCMB,
-Bankalar,
-PTT,
-Ödeme kuruluşu,
-Elektronik para kuruluşu,
Geçiş süreci saklı kalmak üzere, Kanuna göre alınması
gereken izinleri almaksızın ödeme kuruluşu veya elektronik para kuruluşu gibi
faaliyet gösteren gerçek kişiler ve tüzel kişilerin görevlilerine yönelik
Kanunda adli yaptırım öngörülmüştür.
Ödeme kuruluşu veya elektronik para kuruluşu kurmak
için gerekli olan sermaye miktarı nedir?
Kanunun 14 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca;
-Sadece fatura ödemelerine aracılık etmek üzere faaliyet izni alacak ödeme
kuruluşlarının ödenmiş sermayesinin en az bir milyon Türk Lirası,
-Diğer ödeme kuruluşlarının ödenmiş sermayesinin ise en
az iki milyon Türk Lirası,
-Elektronik para kuruluşlarının ödenmiş sermayesinin ise en
az beş milyon Türk Lirası
olması zorunludur. Sermayenin her türlü muvazaalı işlemden ari ve nakit
olarak ödenmesi gerekmektedir. Faaliyet izni aşamasında sermayenin ortaklar
tarafından taahhüt edilmesi veya sermayenin ayni olarak ödenmesi mümkün
değildir.
Ayrıca, Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının
(e) bendi kapsamında sadece fatura ödemelerine aracılık etmek üzere faaliyet
izni alan ödeme kuruluşları tarafından, TCMB'dan faaliyet izni alındıktan
sonra, TCMB'ye bir milyon TL tutarında nakit veya devlet iç borçlanma senedi (hazine
bonosu/tahvil) olarak teminat yatırılması gerekmektedir.
6493 sayılı Kanun "Fatura Ödeme Merkezi"
olarak adlandırılan işletmelerin faaliyetlerini düzenlemekte midir?
Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde "Fatura ödemelerine aracılık edilmesine yönelik hizmetler" Kanun kapsamında ödeme hizmeti olarak belirtilmiştir. Ancak, Kanunda "fatura ödeme kuruluşu" veya "fatura ödeme merkezi" vb. bir terminolojiye yer verilmemiştir.
Dolayısıyla, fatura ödemelerine aracılık hizmetleri de Kanunun 12 nci maddesi
kapsamında bir ödeme hizmeti olup, söz konusu hizmet TCMB'dan faaliyet izni
alan ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşları tarafından
gerçekleştirilebilecektir.
Kanunun 12 nci ve 14 üncü maddesi hükümleri
çerçevesinde TCMB'dan faaliyet izni alacak ödeme kuruluşları da kendi içersinde
ikiye ayrılabilecektir;
1-Fatura ödemelerine aracılık hizmetleri dahil Kanunun
12 nci maddesinde belirtilen diğer ödeme hizmetlerinden en az birini veya
birkaçını daha yapmak üzere faaliyet izni alacak ödeme kuruluşları
2-Sadece fatura ödemelerine aracılık etmek üzere
faaliyet izni alacak ödeme kuruluşları
"Ödeme kuruluşu" ile "Ödeme hizmeti
sağlayıcısı" kavramları arasında fark var mıdır? Yoksa her iki kavramın da
kapsamı aynı mıdır?
"Ödeme kuruluşu" ile "Ödeme hizmeti sağlayıcısı"
kavramları birbirinden farklı olup birbirinin yerine kullanılması mümkün
değildir. Ödeme kuruluşu, ödeme hizmeti sağlamak ve gerçekleştirmek üzere Kanun
kapsamında TCMB tarafından yetkilendirilen ya da faaliyet izni verilen tüzel
kişidir. Kanunun 13 üncü maddesinde 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki
bankalar, elektronik para kuruluşları ve ödeme kuruluşlarının bu Kanun uyarınca
ödeme hizmeti sağlayıcısı olduğu belirtilmiştir. Dolayısıyla "Ödeme
hizmeti sağlayıcısı" ifadesi Kanunda bir üst kavram olarak tanımlanmış
olup, mevzuatta bu ifadenin geçtiği yerlerde 5411 sayılı Bankacılık Kanunu
kapsamındaki bankalar ile bu Kanun kapsamında TCMB tarafından faaliyet izni
verilen elektronik para kuruluşları ve ödeme kuruluşlarının hepsinin birlikte
kastedildiği anlaşılacaktır.
Online hesap bazlı işleyen iş modelimiz ile yaklaşık 4.000 üyemize ödeme hizmeti sunuyoruz. Üyelerimiz kredi kartı veya banka kartı
ile online hesaplarına para yükleyerek, aldıkları malın bedelini bu online
hesaplardan malı satan üyenin online hesabına gönderiyorlar. Üyelerimiz online
hesaplarındaki tutarları dilediklerinde fona çevirebiliyorlar. İşlemler sadece
üyelerimiz arasında gerçekleştiğinden, sunmuş olduğumuz ön ödemeli aracın
"sadece belirli bir hizmet ağında" kullanıldığı söylenebilir mi?
Bir ön ödemeli aracın "sadece belirli bir hizmet ağında"
kullanıldığının ileri sürülebilmesi için, bu hizmet ağının sınırlarının belirli
olması şarttır. Bu kapsamda, üye sayınızın sürekli artıyor olma niteliğinden ve
kapsamının belli olmamasından dolayı, sunduğunuz ön ödemeli araç "sadece
belirli bir hizmet ağında" kullanılan bir araç olarak
değerlendirilmemektedir. Bununla birlikte, konuya ilişkin her bir iş modelinin
Kanun karşısındaki durumuna ilişkin değerlendirmenin ilgili iş modelinin kendi
işleyişine dair esaslar dikkate alınarak ayrıca yapılması gerekmektedir.
Sadece X markasının mağazalarında kullanılan bir ön
ödemeli kart çıkarıyoruz. Bu elektronik para ihracı kapsamına girer mi?
Sadece X markasının mağazalarında kullanılan bir ön ödemeli kartın
"sadece belirli bir hizmet ağında" kullanıldığı ve Kanunun 18 inci
maddesinin beşinci fıkrası uyarınca Kanun kapsamı dışında olduğu
değerlendirilmektedir. Ancak, her bir iş modelinin Kanunun 18 inci maddesinin
beşinci fıkrası karşısındaki durumuna ilişkin değerlendirmenin ilgili iş
modelinin kendi işleyişine dair esaslar dikkate alınarak ayrıca yapılması
gerekmeke olup Banka (TCMB), bu fıkrada bahsi geçen ödeme araçları
ile yapılan işlemlerin toplam büyüklük ve etki alanı açısından Bankaca
belirlenecek seviyeye ulaşması durumunda, bu Kanun kapsamında
değerlendirilmesine karar verebilir.
Sadece ulaşımda kullanılan bir ön ödemeli kart
çıkarıyoruz. Bu elektronik para ihracı kapsamına girer mi?
Sadece ulaşımda kullanılan bir ön ödemeli kartın "sadece belirli bir
hizmet grubunun satın alınmasında" kullanıldığı ve Kanunun 18 inci
maddesinin beşinci fıkrası uyarınca Kanun kapsamı dışında olduğu
değerlendirilmektedir. Bununla birlikte, her bir iş modelinin Kanunun 18 inci
maddesinin beşinci fıkrası karşısındaki durumuna ilişkin değerlendirmenin
ilgili iş modelinin kendi işleyişine dair esaslar dikkate alınarak ayrıca
yapılması gerekmekte olup Banka (TCMB), bu fıkrada bahsi geçen ödeme
araçları ile yapılan işlemlerin toplam büyüklük ve etki alanı açısından Bankaca
belirlenecek seviyeye ulaşması durumunda, bu Kanun kapsamında
değerlendirilmesine karar verebilir.
Bir elektronik para kuruluşu ödeme hizmetlerini sunmak
için ayrıca ödeme kuruluşu faaliyet izni almalı mıdır?
6493 sayılı Kanuna göre faaliyet izni almış bir elektronik para kuruluşu
Kanun uyarınca bir ödeme hizmeti sağlayıcısı olduğundan Kanunda sayılan ödeme
hizmetlerini gerçekleştirebilecek olup, bu ödeme hizmetlerini sunmak için
ayrıca faaliyet izni alınmasına gerek bulunmamaktadır.
Türkiye'de hangi kuruluşlar elektronik para ihraç
edebilir?
Türkiye'de 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki bankalar ile 6493
sayılı Kanun çerçevesinde faaliyet izni almış elektronik para kuruluşları
elektronik para ihraç edebilir.
Elektronik para kuruluşu nedir? Elektronik para
kuruluşu 6493 sayılı Kanun kapsamında hangi hizmetleri sunabilir?
Kanunda elektronik para; "elektronik para ihraç eden kuruluş
tarafından kabul edilen fon karşılığı ihraç edilen, elektronik olarak saklanan,
bu Kanunda tanımlanan ödeme işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan ve
elektronik para ihraç eden kuruluş dışındaki gerçek ve tüzel kişiler tarafından
da ödeme aracı olarak kabul edilen parasal değer" şeklinde tanımlanmıştır.
Elektronik para kuruluşu ise Kanun kapsamında elektronik para ihraç etme
yetkisi verilen tüzel kişidir. Kanuna göre bu tüzel kişinin anonim şirket
şeklinde kurulması, şirketin ve ortaklarının Kanunun 18 inci maddesinin ikinci
fıkrasında belirtilen şartları taşıması gerekmektedir. Kanunun 18 inci maddesi
kapsamında faaliyet izni verilen bir elektronik para kuruluşu elektronik para
ihracının yanı sıra Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasında sayılan ödeme
hizmetlerini de yürütebilecektir.
Ödeme kuruluşu nedir? Bir ödeme kuruluşu 6493 sayılı Kanun kapsamında hangi
hizmetleri sunabilir?
Ödeme kuruluşu, ödeme hizmeti sağlamak ve gerçekleştirmek üzere Kanun
kapsamında yetkilendirilen tüzel kişidir. Kanuna göre bu tüzel kişinin anonim
şirket şeklinde olması, şirketin ve ortaklarının Kanunun 14 üncü maddesinin
ikinci fıkrasında belirtilen şartları taşıması gerekmektedir.
Ödeme kuruluşunun sunabileceği ödeme hizmetleri Kanunun 12 nci maddesinin
birinci fıkrasında sayılmıştır. Kanunun 14 üncü maddesi kapsamında ödeme kuruluşu
faaliyet izni alan bir kuruluş sadece Kanunun 12 nci maddesinin birinci
fıkrasında sayılan ödeme hizmetlerini sunabilecek olup, elektronik para ihracı
faaliyetinde bulunamayacaktır.
Ödeme kuruluşu ve elektronik para kuruluşlarına
faaliyet izni verilmesi, bunların faaliyetlerinin denetimi ve gözetimi hangi
Kurumun sorumluluğundadır?
Ödeme kuruluşu ve elektronik para kuruluşlarının yetkilendirilmesi,
faaliyetlerinin denetimi ve gözetimi Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)
sorumluluğundadır. Bir şirketin faaliyetinin Kanun kapsamında ödeme hizmeti
ve/veya elektronik para ihracı olup olmadığı ile ilgili olarak Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) müracaat edilmelidir.
6493 sayılı Kanuna göre Sistem İşleticilerine hangi
kurum tarafından faaliyet izni verilmektedir?
Kanuna göre Sistem İşleticilerinin faaliyet izinleri ile bunların
faaliyetlerinin denetimi ve gözetimi TCMB'nin sorumluluğundadır. Bir işletmenin
faaliyetlerinin ödeme sistemi işleticiliği kapsamına girip girmediği ile ilgili
olarak TCMB'ye müracaat edilmelidir.
Kanun hangi kuruluşların faaliyetlerini, denetimini ve
gözetimini öngörmektedir?
Kanunda üç farklı kuruluş türü düzenlenmiştir:
1-Sistem işleticisi
2-Ödeme kuruluşu
3-Elektronik para kuruluşu
TCMB tarafından 6493 sayılı Kanuna ilişkin hangi alt
düzenlemeler yayınlanmıştır?
Kanuna ilişkin TCMB tarafından yayınlanan iki alt düzenleme bulunmaktadır.
27.06.2014 tarihli ve 29043 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
bu düzenlemeler:
1-Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme
Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Yönetmelik:Yönetmelikte,
Türkiye'de faaliyet gösteren ödeme kuruluşları ve elektronik para
kuruluşlarının yetkilendirilmesi ve faaliyetleri ile ödeme hizmetleri ve
elektronik para ihracına ilişkin usul ve esasları düzenlenmiştir.
2-Ödeme Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşlarının
Bilgi Sistemlerinin Yönetimine ve Denetimine İlişkin Tebliğ: Tebliğde, ödeme
kuruluşları ve elektronik para kuruluşlarının Kanun kapsamındaki
faaliyetlerinin ifasında kullandıkları bilgi sistemlerinin yönetimine ve
yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşları tarafından denetlenmesine ilişkin
usul ve esaslar düzenlenmiştir.
6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat
Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun(6493
sayılı Kanun) ne zaman yürürlüğe girmiştir?
6493 sayılı Kanun 27.06.2013 tarihinde 28690 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Yorumlar
Yorum Gönder